آشنایی با پدافند غیر عامل

پدافند غیرعامل

 پدافند غیرعامل نوعی دفاع غیر نظامی است و به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌گردد که به بکارگیتا قوی تر از قبل ری جنگ افزار نیاز ندارد و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.^[۱][۲]

پدافند غیرعامل به معنای کاهش آسیب‌پذیری در هنگام بحران، بدون استفاده از اقدامات نظامی و صرفا با بهره‌گیری از فعالیت‌های غیرنظامی، فنی و مدیریتی است. اقدامات پدافند غیرعامل شامل پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار، اختفاء، ماکت فریبنده و سازه‌های امن می‌باشد.^[۱]

در پدافند غیرعامل تمام نهادها، نیروها، سازمان‌ها، صنایع و حتی مردم عادی می‌توانند نقش موثری ایفا کنند در حالیکه در پدافند عامل مانند سیستم‌های ضدهوایی و هواپیماهای رهگیر، تنها نیروهای مسلح مسئولیت برعهده دارند.^[۳]

هر چقدر درجه هشیاری مدیریت دفاعی برای بکارگیری پدافند عامل بالا باشد، باز هم دشمن سعی دارد در ساعات نخست تهاجم با واردکردن ضربات سنگین به مراکز مهم دفاعی و مراکز حساس و حیاتی کشور آسیب برساند و برای این کار پرهزینه ترین ابزار را با قدرت آتش سنگین بکار می‌گیرد. معمولاً بعد از روزهای اول و تهاجم هوایی، جنگ زمینی آغاز می‌شود که طی آن زیرساخت‌های حساس و مهم کشور، با همان دقت اولیه ولی با گستردگی بیشتر مورد تهاجم هوایی قرار می‌گیرد. در صورتیکه روحیه دفاعی ملت پس از چند هفته حفظ شود، در مرحله بعدی بمباران افراد غیر نظامی آغاز می‌شود که اکثرا بعنوان خطای نظامی وانمود می‌گردد. طی این مرحله از تهاجم ایجاب می‌کند که تمام ساختمانها در مقابل موج انفجار، ترکش و امکان فروپاشی مقاومت نسبی قابل قبولی داشته باشند و در بخش‌های مناسبی از آنها فضای امن قابل بهره برداری در دسترس باقی بماند.

تهدیدها به دو دستهٔ تهدیدهای طبیعی و انسان ساز تقسیم می‌گردند. تهدیدهای طبیعی (مانند سیل، زلزله و توفان) مشمول پدافند غیرعامل نیستند اما تهدیدهای انسان ساز در این حوزه قرار گرفته و خود به سه دسته تقسیم می‌گردند:

• تهدیدهای نظامی: شامل تهاجم هوایی، زمینی و دریایی
• تهدیدهای امنیتی: شامل خرابکاری، بمب گذاری و ...
• تهدیدهای اتفاقی: شامل آتش سوزی، انفجار مخازن سوخت و یا نشت مواد خطرناک  

پدافند غیر عامل به مجموعه ای از اقدامات غیر نظامی اطلاق می شود که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت­های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن میگردد، این تعریف اهداف زیر را دنبال می کند

-       ارتقاء پایداری ملی

-       افزایش بازدارندگی

-       کاهش آسیب پذیری زیر ساخت ها در حوادث جنگی و غیرجنگی

-       اداره جامعه در شرایط بحران

-       تسهیل مدیریت بحران

 با توجه به وسعت مرزهای کشور عزیزمان ایران، پدافند غیر عامل دربخش های مختلف و به مجموعه اقدامات پیشگیرانه در حوزه گونا گون اطلاق می گردد که با اجرای آن می توان میزان خسارات و تلفات احتمالی ناشی از تهدیدات را به حداقل ممکن کاهش داد.