اخبار

حساسیت بیمارگونه نسبت به مدیریت بدن در جامعه درحال شکل گیری است.

 

جذابیت جسمانی از جمله موضوعاتی است که در دوران مدرن استاندارد­های جدیدی پیدا کرده و از عوامل شکل دهنده روابط افراد محسوب می­شود، به طوری که مدیریت بدن در دوران مدرن اهمیت بیشتری پیدا کرده است و رفتار­های گوناگون بهداشتی نظیر بدن­سازی، رژیم­های غذایی، تجهیزات ورزشی و آرایشی مختلف برای مراقبت از بدن پدیدار شده است

کارشناس ارشد جامعه شناسی و مسائل اجتماعی می گوید : مطالعات نشان می­دهد که انسانها از گذشته تا به حال بدن­هایشان را به لحاظ فرهنگی به روش­های گونگون شکل داده­اند. این روش­ها دامنه­ای وسیع از راه­های سنتی همچون کنترل غذا و یا کشیدن گردن تا راه­های جدید­تر همچون استفاده از جراحی­های زیبایی را در بر می­گیرند. مسئلۀ زیبایی در جوامع گوناگون از مسایل جدی بوده و در فرایند انتخاب­های مردم نقش مهم داشته است. مطالعات نشان داده­اند که از جوامع بدوی تا جوامع مدرن صنعت زیبایی مطرح بوده و انسان­ها با استفاده از وسایل گوناگون سعی نموده­اند که خود را زیباتر نشان دهند، اگر چه زیبایی امری بسیار ذهنی است.

آرش ضیاپور با عنوان اینکه با گسترش فناوری­های ارتباطی و داده­هایی نظیر ماهواره، اینترنت فرهنگ مدرن در جهان گسترش یافت. و با فرآیند جهانی شدن- شبکه­های ارتباطی با این که فرایند یکسان سازی فرهنگ جهانی را دنبال می­کردند اما با این حال، امکان خلق تمایزات گوناگون فراهم آمد گفت : این امر با مصرف (کالاهای مادی و معنوی) نمود عینی­تری به خود گرفت و ادبیات جدیدی با عنوان سبک زندگی وارد عرصه جامعه شناسی شد. در واقع انتخاب نوع ویژه­ای از سبک زندگی منجر به شکل دادن حوزۀ فردی و عمومی هر فردی می­شود. این مفهوم شامل مدیریت بدن و اصلاح بدن در حوزۀ فردی تا عضویت در گروه­های گوناگون اجتماعی، کسب موفقیت، سرمایه اجتماعی و ... در عرصه عمومی می­گردد.

این پژوهشگر مسائل اجتماعی اظهار داشت :  بروز حساسیت بیش از حد در مورد بدن و ظاهر آن بیشتر منجر به بروز مشکلاتی در بدن، نظیر بی  نظمی در تغذیه، کاهش اعتماد به نفس، لاغری، آسیب­های بدنی و ... شده است. البته، این حساسیت در مورد زنان، بویژه زنان و دختران جوان در مقایسه با مردان بسیار بیشتر است. این امر حتی موجب شده تا بیشتر پژوهش­های 30 سال اخیر در حوزه نگرش نسبت به بدن در مورد این گروه انجام شود. نگرانی دخترها نسبت به بدنشان مشکلات زیادی را برای آنها ایجاد کرده است. (جراحی زیبایی، تاتو، لاپیوساکشن و ...). همچنین، آنها را به رژیم­های غذایی سخت گیرانه و بدون نظارت پزشک سوق داده است. بنابراین بدن در زندگی و تعاملات روزمره نقشی مهم را در عرضه «خود» ایفا می­کند. اهمیت این مسئله  زمانی پررنگ­تر می­شود که بدن به عرصه­ای تبدیل می­شود که علاوه بر هویت شخصی، می­تواند نمایانگر سبک­های زندگی نیز باشد. البته نکته­ای که در این جا اهمیت دارد، نقش جنسیت در توجه به بدن است. زنان همواره در مقایسه با مردان توجهی بیشتر به بدن و ظاهر فیزیکی خود داشته­اند. آن­ها پول، زمان، تلاش و انرژی زیادی را صرف می­کنند تا ظاهرشان را از طریق فعالیت­های مختلف مثل لباس پوشیدن، سبک­های آرایش مو، آرایش صورت، رژیم گرفتن، ورزش و ... به شکل آرمانی در آورند. از آنجا که زنان در مقایسه با مردان نسبت به وضعیت زیبایی و ظاهری خود و  آنچه به چشم می­آید دقت بیشتری دارند و حساسیت و توجه افزون­تری نشان می­دهند، این توجه وافر آنها را وا می­دارد تا رفتار­هایی گاه افراطی به منظور تطبیق ویژگی­های بدن با الگو­های فرهنگی زیبایی چهره و اندام که در رسانه­های جمعی و عوامل تبلیغاتی صنعت زیبایی تبلیغ می­شود، اتخاذ کنند که تبعات سوئی را به بار می­آورد. در بیشتر مواقع نمایش اندام انسان­ها با هدف تبلیغ تجاری و برای فروش انواع کالا ها صورت می­گیرد.

    ضیاپور تاکید کرد که در برخی از مواقع ارتباط آشکاری بین اندام فردی که کالایی را در تلوزیون تبلیغ می­کند و خود آن کالا وجود دارد که بارزترین نمونه آن تبلیغ لباس و کفش ورزشی است. در دهه اخیر در ایران تناسب اندام به عنوان معیار زیبایی اندام مورد توجه دختران و زنان قرار گرفته است و اقدام برای رعایت رژیم غذایی لاغری جهت دست­یابی به تناسب اندام  به دغدغه برخی از دختران و زنان ایرانی تبدیل شده است. به همین جهت مسئله مدیریت بدن برای دختران به قدری مهم است که آنان ممکن است نسبت به چاق شدن خود حالت وسواسی پیدا کنند، ادامه این وسواس احتمال بروز نوعی بیماری به نام بهداشت­های عصبی را تشدید می­کند که همراه با تحمیل محدودیت­های شدید در رژیم غذایی و ترس از افزایش وزن و فربهی است.

وی تصریح کرد : مباحث بالا بیانگر آن است که مسئله بدن و تصور از آن بیشتر موضوعی فرهنگی است که به ارزش­ها و هنجارهای جامعه بر می­گردد. دگرگونی در این مؤلفه­های فرهنگی موجب می­شود تا رفتارهای اعضای جامعه نیز به دنبال آن دچار دگرگونی شوند. بر اثر تماس­های مستقیم و یا با واسطه فرهنگ­های مختلف با یکدیگر، عناصر فرهنگی هر جامعه در جامعه دیگر وارد می­شوند. با تشدید فرایند جهانی شدن، شاهد پدیدۀ جهانی شدن فرهنگی هستیم. این فرایند از رسانه­های خود جدا نیست. ظهور رسانه­هایی همچون رایانه­ها و امکانات آن همچون اینترنت، چت و همچنین تلفن همراه، کانال­های ماهواره­ای و مانند آنها موجب شده تا ارزش­ها، هنجارها و سایر تولیدات فرهنگی مادی و معنوی عصر جهانی شدن با شدت بسیار زیادتری در بین جوامع نفوذ کرده  و گسترش یابند. یکی از این جوامع، جامعه و فرهنگ ایرانی است که با سرعت فراوانی تحت نفوذ این رسانه­ها قرار گرفته است.

وی افزود : عناصر فرهنگی جوامع مختلف با سرعت فراوان در ایران در حال گسترش هستند. در این میان جوانان بیش از سایر گروه­های سنی متأثر از این روند هستند. زیرا از میزان پذیرندگی بیشتری برخوردارند. آنها برای تولید و بازتولید هویت خود به طور مدام از منابع و امکانات موجود در اختیار استفاده می­کنند. نتیجۀ این امر می­تواند آن باشد که از منابعی استفاده و از الگوهای رفتاری تقلید کنند که با نظام ارزشی مسلط بر جامعه همخوانی نداشته باشد. یکی از این مباحث که با نظام ارزشی ما چندان هماهنگی نداشته، توجه بیش از حد به بدن است. در فرهنگ ایرانی – اسلامی ما سلامت بدن تحت عناوینی همچون «حفظ الصحه» مطرح بوده اما به عنوان زیبایی  و به عنوان رسانه­ای که بیان کنندۀ هویت فرد باشد، چندان محلی به آن گذاشته نشده است. همچنین در فرهنگ عرفانی ما در دیدگاه افرادی همچون سولانا و سایر عرفا، بدن به مرکبی تشبیه شده است.

ضیاپورتوجه به بدن به عنوان یک رسانه و توجه به زیبایی و موزون بودن آن را امر جدیدی دانست که متأثر از پذیرش ارزش­های فرهنگی جوامع دیگر به ویژه جوامع غربی توسط بخش­هایی از جامعه بخصوص جوانان و در این میان زنان و دختران جوان است. ارزش­هایی همچون لاغری، موزون بودن و مانند آنها در جامعه جوانان ما در حال گسترش است. این گسترش با خود پیامدهای مثبت و منفی فراوانی دارد. عمده نگرانی­های موجود، در مورد آثار منفی آن است. ایجاد نگرانی از بابت چاقی و یا نداشتن اندامی موزون، بدشکل، نازیبا و مانند آنها که محتوای تعاریف آنها نیز دستخوش دگرگونی شده، موجب نگرانی جوانان از بابت عدم پذیرش اجتماعی – دست کم در میان گروه­های همسالان و مانند آنها می­شود. این نارضایتی­ها و نگرانی­های نشئت گرفته از تصور از بدن، مشکلات زیادی را برای زنان و دختران جوان همچون جراحی­های زیبایی، تاتو، لایپوساکشن و غیره ایجاد کرده و منجر به افزایش رژیم­های غذایی سخت گیرانه و بدون نظارت پزشک، بی نظمی تغذیه، لاغری بیش از حد و مانند آن در میان آنان می­شود. البته این حساسیت در میان زنان و دختران جوان بیش از مردان است.

 

 

 

 

 

۱۹ شهریور ۱۳۹۱ ۱۳:۱۵

نظرات بینندگان

نام را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید