دکتر سارا امینی متخصص روانپزشکی و رئیس اداره سلامت روان و نظارت بر درمان اعتیاد معاونت درمان :
شعار امسال روز جهانی سلامت روان« دسترسی به خدمات سلامت روان در بحران‌ها و شرایط اضطراری»، یادآور یک حقیقت علمی است: وقتی در معرض استرس‌های بزرگ مانند سیل، زلزله، مشکلات اقتصادی شدید یا اخبار جنگ قرار می‌گیریم، مغز ما دچار واکنش های جسمی و روانی شدید می‌شود. کلید تاب آوری جامعه در این است که بدانیم« کمک گرفتن نشانه ضعف نیست». بلکه یک مکانیزم ضروری برای بقاست. در زمان بحران، به جای انزوا ابتدا به شبکه‌های حمایتی اولیه مانند خانواده و دوستان متکی باشید و در صورت نیاز جدی، بدون درنگ از مراکز تخصصی مانند خطوط تلفنی مشاوره و اورژانس اجتماعی مثل شماره ۱۲۳ بهزیستی، مراکز مشاوره و روانشناختی معتبر که خدمات تخصصی ارائه می‌دهندو کلینیک‌ها و مراکز درمانی دانشگاهی مانند کلینیک‌های تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی که اغلب با تعرفه دولتی یا مناسب‌تر ارائه خدمات می‌دهندو یا مطب های خصوصی کمک بگیرید. سلامت روان شما یک حق همگانی و یک اولویت ملی است.
شعار جهانی امسال ریشه دریافته‌های علمی عمیق دارد.مطا لعات اپیدمیولوژیک نشان داده‌اند که پس از فجایع و بحران‌ها، شیوع اختلالات روانی رایج مانند اختلال اضطراب فراگیر(GAD)،اختلال استرس پس از سانحه(PTSD) و افسردگی ماژور(MDD) تا ۴ الی ۵ برابر در جمعیت آسیب دیده افزایش می‌یابد. نکته حائز اهمیت این است که بخش عمده‌ای از این مشکلات از جنس پریشانی روانی طبیعی (distress) هستند، نه لزوماً بیماری روانی؛ اما اگر بدون حمایت رها شوند، به بیماری‌های مزمن تبدیل می‌شوند. هدف این شعار، تضمین دسترسی به «کمک‌های اولیه روانشناختی» و «خدمات تخصصی» است تا از مزمن شدن آسیب‌ها جلوگیری شود.
چالش دانشجویی و کادر درمان:
در دانشگاه‌های علوم پزشکی ،
دانشجویان و کادر درمان، خود در خط مقدم مواجه با بحران قرار دارند.فشار روانی و جسمی ساعات کاری طولانی ،شب بیداری های مکرر،مواجهه مداوم با درد و رنج دیگران، همگی از عوامل استرس زای شدید(High-Stressor Environment) است. از این رو ،تعهد دانشگاه ما به شعار جهانی شامل فراهم کردن سیستمهای نظارتی و حمایتی قوی برای متخصصان و دانشجویان این حوزه است تا از فرسودگی شغلی (Burnout)و آسیب‌های روانی ثانویه آنان جلوگیری شود.
راهکارهای کاربردی برای عموم جامعه در ایران : برای تحقق این شعار در سطح ملی ،توصیه می‌شود جامعه به سه اقدام کلیدی توجه کند: ۱/ اولویت دهی به پیوند اجتماعی(Social Connection): در زمان فشار، انزوا بدترین واکنش است. صحبت کردن ،حفظ ارتباط با خانواده و دوستان صمیمی و حضور در مجامع مورد اعتماد، یک سپر دفاعی قوی در برابر تروما است . ۲/محدود نمودن منابع استرس‌زا: مطالعات نشان می‌دهند قرار گرفتن مکرر در معرض اخبار منفی(Doomscrolling)، به ویژه در شبکه‌های اجتماعی، می تواند علائم اضطراب را تشدید کند. تعیین یک «ساعت خاموشی خبری»، برای حفظ سلامت ذهن حیاتی است. ۳/ شناسایی مسیر دسترسی به کمک: در ایران ،علاوه بر مراجعه به متخصصان بخش خصوصی، خطوط فوریتی نظیر اورژانس اجتماعی ( شماره ۱۲۳ )،صدای مشاور (۱۴۸۰)و خطوط مشاوره سازمان بهزیستی یا مراکز مشاوره تحت نظارت دانشگاه‌ها آماده ارائه حمایت‌های روانی فوری در شرایط بحران هستند .آگاهی از این مسیرها اولین گام برای تضمین دسترسی آسان است.