از زمان اختراع لیزر در سال 1960 ،کاربرد آن در زندگی روزمره فراگیر شده و طی پیشرفتهای چشمگیر فناوری در دهه های گذشته، دستگاههای لیزر در کاربردهای بسیار متنوعی، از زمینه های آموزشی گرفته تا اهداف پزشکی، نظامی و آرایشی مورد استفاده قرار گرفته اند و حتی گاها به اشتباه توسط کودکان به عنوان اسباب بازی استفاده می شوند.
یک جراح چشم و فوق تخصص شبکیه گفت: موارد متعدد آسیب های چشمی وجود دارد که غالبا به دنبال استفاده از لیزرهای دستی به عنوان اسباب بازی و بعضا تماس با پرتوهای لیزرهای رنگی در معابر عمومی رخ داده است.
دکتر مسعود باقری در گفتگو با سرویس علمی پژوهشی اخبار سلامت دانشگاه گفت: امروزه آسیب های شبکیه ناشی از لیزرها به دلیل استفاده گسترده، در دسترس بودن وسیع، قیمت ارزان نشانگرهای لیزری و متعاقب آن استفاده تفریحی و تبلیغاتی از یک سو و ناتوانی مادام العمر بینایی از سوی دیگر، موضوعی نگران کننده است .
وی اظهار داشت: نشانگرهای لیزری به عنوان دستگاههای کم انرژی شناخته میشوند که پرتوهای غیریونیزان کانونی ساطع میکنند که به طور گسترده در سالنهای سخنرانی برای ارائه های آموزشی - تجاری و ... استفاده میشوند که این نشانگرها در انواع مختلف بر اساس طول موج پرتو نوری و به تبع آن رنگ لیزر معمولاً قرمز یا سبز هستند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با اشاره به اینکه نشانگرهای لیزری با قدرت نور خروجی و طول موج کدگذاری می شوند گفت: در آخرین به روزرسانی ها، کمیسیون بین المللی الکتروتکنیکی دستگاههای لیزر را بر اساس حداکثر توان خروجی به 4 دسته طبقه بندی کرده است که در این طبقه بندی نشانگرهای لیزری معمولاً در کالس M2 یا گاهی اوقات R3 قرار میگیرند و انواع M2 به دلیل توان خروجی کم و پرتوی دستی نوری بسیار واگرا در کنار اثر محافظتی رفلکس چشمک زدن (که زمان تماس نور لیزری با ساختارهای داخلی چشم را کاهش می دهد)، ایمن در نظر گرفته می شوند، اما آسیب های احتمالی چشمی در کالس R3 به ویژه در هنگام مشاهده تصادفی و یا حین استفاده از ابزارهای نوری مانند ذره بین، دوربین دوچشمی یا تلسکوپ بحث برانگیز است.
به گفته وی احتمال آسیب های چشمی قابل توجه در هر دو طبقه وجود دارد و این موضوع در بیماران زیادی گزارش شده اما شایعترین ساختار چشمی که در طول آسیبهای ناشی از لیزر دچار آسیب میشود شبکیه است و این موضوع به دلیل قدرت انکساری چشم است که تابش را بر روی شبکیه متمرکز میکند.
وی با بیان اینکه آسیب چشمی توسط دستگاه های لیزر بستگی به طول موج، مدت زمان قرار گرفتن در معرض اشعه، ویژگی انکساری چشم، و ... دارد گفت: به طور کلی اثرات لیزر بر بافت های چشمی شامل 3 مکانیسم حرارتی ،مکانیکی و شیمیایی است که در این زمینه آسیب های حرارتی مهمترین مکانیسم در صدمات لیزری محسوب می گردد که عمدتاً در لیزرهای با طول موج کوتاه یعنی لیزر سبز اتفاق می افتد.
وی در پایان به عکسهای دو مورد از بیماران خود در این زمینه اشاره کرد و گفت: در تصویر شماره 1 بیمار به دنبال تماس با نشانگر لیزری سبز دچار خونریزی شبکیه شده است و در تصویر شماره 2 نیز شبکیه چشم بیمار به دنبال تماس با پرتوهای لیزری تبلیغاتی در خیابان سوراخ شده است.
